Świat, który już nie istnieje. Polskie i ukraińskie opowieści biograficzne

Opis

Świat, który już nie istnieje. Polskie i ukraińskie opowieści biograficzne (1918–1956)

Publikacja ukazała się w ramach konkursu na monografię historyczną organizowaną przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”

Wojna i działania, które były jej konsekwencją, tj. zmiana granic i wielkie migracje ludności, a także „ujednolicenie” społeczności Europy Środkowo-Wschodniej, odcisnęły swoje piętno na życiu każdego żyjącego w tym czasie człowieka. Przez wieki Galicja Wschodnia jako obszar pogranicza cechowała się wielokulturowym charakterem, a za czasów Austro-Węgier wielojęzyczność stanowiła podwaliny zbiorowej tożsamości. XX-wieczny rozwój tożsamości narodowych, nacjonalizmy, terror stalinowski i nazistowski, powojenne zmiany granic były dla wszystkich mieszkańców tego terenu doświadczeniami, które zarówno przedefiniowały ich życie, jak i wpłynęły na krajobraz kulturowy Galicji Wschodniej.

Publikacja opiera się na etnograficznych badaniach terenowych prowadzonych w wybranych miasteczkach i wsiach w Polsce (Dolny Śląsk) i w Ukrainie Zachodniej. Przedstawia, jak wojenne doświadczenia, a także powojenna zmiana granic i masowe migracje wpłynęły na tożsamość osób urodzonych w latach 20. i 30. XX w. w Galicji Wschodniej. W ramach analizy materiału badawczego porównano narracje biograficzne ludzi przesiedlonych podczas powojennych migracji z terenów dawnych województw II RP: tarnopolskiego, stanisławowskiego i lwowskiego na Dolny Śląsk z pamięcią tych, którzy mieli wówczas możliwość wyjazdu, a jednak pozostali na terenach Ukraińskiej SSR i dziś są obywatelami niepodległej Ukrainy. Ukazano pamięć rozmówców o czasach II Rzeczpospolitej, ich wspomnienia o doświadczeniach totalitaryzmów i organizacji życia na terenie powojennej Polski i Ukrainy, a także jak te doświadczenia wpłynęły na ich tożsamość.

Autorka z wielką swobodą porusza się po wielu warstwach tematycznych, robi to błyskotliwie, z erudycją, którą oddają przypisy i która uwidacznia się w sposobie posługiwania się przez nią terminami, w tym jak wyprowadza wnioski i interpretuje. Autorka pokazuje, w jaki sposób wielka historia, wydarzenia o charakterze politycznym lub militarnym wpływały lub mogły wpływać na życie ludzi. Jest to nie tylko narracja, ale i argumentacja spójna, przekonująca, świadcząca o ogromie pracy, jaką wykonała Badaczka z zebranymi przez siebie materiałami. Książka ta pokazuje również, że wywiad autobiograficzny może być źródłem niebanalnych interpretacji bliskich indywidualnemu doświadczeniu i jednocześnie pozwalających zrozumieć szersze zjawiska społeczne i historyczne.

z recenzji Marty Kurkowskiej-Budzan, prof. UJ

Autorka
Marcelina Jakimowicz

Recenzja naukowa
dr hab. Marta Kurkowska-Budzan, prof. UJ

Redakcja merytoryczna
dr Katarzyna Bock-Matuszyk

Koordynator projektu
Gabriela Międlar

Redakcja językowa, korekta, indeksy
Poprawione – Anna Momot

Projekt i opracowanie graficzne
Eurydyka Kata | re:design

Wydawnictwo
Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
ul. Grabiszyńska 184
53-235 Wrocław

Rok wydania
2022

Liczba stron
366

Publikacja dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Doskonała nauka – Wsparcie monografii naukowych” (projekt nr DNM/SP/547688/2022, kwota dofinansowania: 21 700 PLN; całkowita wartość projektu: 28 460 PLN)

Marcelina Jakimowicz

Etnolożka, adiunktka w Zakładzie Kulturoznawstwa w Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Interesuje się antropologią pamięci (w szczególności problematyzacją pamięci), biografistyką i etnografią krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Prowadziła badania terenowe na obszarze Białorusi, Litwy, Polski, Rumunii i Ukrainy. Autorka kilkudziesięciu artykułów naukowych i redaktorka bądź współredaktorka pięciu publikacji, w tym książki pt. Obertyn, Oбертин, – opowieści o życiu miasteczka / оповіді прожиття містечка opartej na wspomnieniach Polaków, Ukraińców i Żydów – dawnych i współczesnych mieszkańców Obertyna.